การเล่นกีฬาเพื่อสุขภาพที่แข็งแรง
การเล่นกีฬานั้น ประกอบด้วยกิจกรรมปกติหรือทักษะที่อยู่ภายใต้กติกาซึ่งถูกกำหนดโดยความเห็นที่ตรงกันโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อการพักผ่อน
การแข่งขัน ความเพลิดเพลิน ความสำเร็จ การพัฒนาของทักษะ หรือหลายสิ่งรวมกัน
กีฬาเป็นกิจกรรมที่ควบคู่กับการแข่งขัน
โดยการเล่นกีฬานั้นมีหลายวัตถุประสงค์อาจจะเล่นเพื่อความเป็นเลิศ
เล่นกีฬาเป็นอาชีพ
เหล่าดีก็ล้วนเป็นสิ่งที่ควบคู่ไปกับการมีสุขภาพที่แข็งแรงจากการออกกำลังกายโดยการเล่นกีฬาทั้งสิ้น
และการเล่นกีฬานั้นมีหลายประเภทซึ่งขึ้นอยู่กับบุคคลว่าต้องการเล่นกีฬาชนิดใด
ซึ่งกีฬาแต่ละชนิดก็มีความแตกต่างกันทั้งวิธีการเล่น กฎกติกามารยาท
ขึ้นอยู่กับความชอบและความถนัดของแต่ละบุคคล
การเลือกเล่นกีฬานั้นควรจะดูถึงความเหมาะสมของสรีระหรือร่างกายของผู้เล่นด้วยว่ามีความเหมาะสมกับกีฬาชนิดนั้นหรือไม่
อาจรวมถึงทักษะความถนัดความชอบของแต่ละบุคคล
แต่สำหรับการเล่นกีฬาเพื่ออกกำลังกายหรือเพื่อสุขภาพนั้น ก็อาจจะคำนึงถึงแค่เพียงความชอบและความถนัดเท่านั้นอาจจะไม่ต้องมีทักษะหรือความถนัดอะไรมากมายก็สามารถเล่นกีฬาเพื่อเสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรงได้
การเลือกกีฬาเพื่อสุขภาพ
กีฬา ทุกชนิดให้ผลต่อสุขภาพแตกต่างกัน
และแม้จะเป็นกีฬาชนิดเดียวกัน วิธีเล่น ความชำนาญของ ผู้เล่น ความหนัก-นาน-บ่อย ของการเล่น ก็ยังทำให้ผลต่อสุขภาพผิดแผกไปได้มาก
ยิ่งเป็นกีฬาที่แข่งขันกัน ด้วยแล้ว ระดับและความสำคัญของการแข่งขันคู่แข่งขัน
ตลอดจนภาวะแวดล้อมของการแข่งขัน จะเข้ามาเป็นตัวแปรเพิ่ม จนบางครั้งทำให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพแทนที่จะเป็นผลดี
คำว่า
"กีฬาเพื่อสุขภาพ" หมายถึง การเล่นกีฬาและการออกกำลังกายที่มีจุดประสงค์แน่นอนในการพัฒนาสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจ
ซึ่งอาจหมายถึงการดำรงรักษาสุขภาพที่ดีอยู่แล้วมิให้ลดถอยลง
ปรับปรุงสุขภาพที่ทรุดโทรมให้ดีขึ้น
ป้องปันโรคที่เกี่ยวเนื่องกับการขาดออกกำลังกาย ตลอดจนช่วยแก้ไขหรือฟื้นฟูสภาพร่างกายจากโรคบางอย่าง
กีฬาเพื่อสุขภาพจึงมีลักษณะที่แตกต่างจากกีฬาแข่งขันอยู่มาก
เพราะมิได้เกี่ยวข้องกับชัยชนะหรือชื่อเสียงเช่นกีฬาแข่งขัน
ลักษณะของกีฬาเพื่อสุขภาพ อาจกล่าวได้ว่ากีฬาทุกชนิดที่ใช้แข่งขัน เกมส์
หรือการละเล่นที่ใช้แรงกาย การบริหารร่างกายและการออกกำลังกายรูปแบบต่าง ๆ
และแม้แต่การปฏิบัติงานหนัก
หรืองานอดิเรกที่ใช้แรงกายสามารถนำมาใช้หรือดัดแปลงให้เป็นกีฬาเพื่อสุขภาพได้ทั้งนั้น
แต่ทั้งนี้จะต้องจัดให้เข้ากับลักษณะของกีฬาเพื่อสุขภาพ ดังต่อไปนี้
ลักษณะบังคับ :
- เหมาะสมกับสภาพร่างกาย
- สามารถควบคุมความหนักเบาได้ด้วยตัวเอง
- มีการฝึกความอดทนของระบบการหายใจและระบบการไหลเวียนเลือด
- สามารถปฏิบัติเป็นประจำสม่ำเสมอได้
ลักษณะประกอบ :
- มีความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุน้อย
หรือไม่มี
- ปฏิบัติง่าย
ไม่มีกฎกติกาหรือเทคนิคที่ยุ่งยาก
- มีความสนุกสนานเพลิดเพลิน
ไม่เคร่งเครียด- ไม่สิ้นเปลืองมาก
การเลือกกีฬาเพื่อสุขภาพ
เป็นการเลือกชนิดของกิจกรรมการใช้แรงกายให้ได้ประโยชน์แก่สุขภาพอย่างมากที่สุด
โดยไม่จำกัดว่าจะมีจุดประสงค์เพียงอย่างเดียวหรือ หลายอย่างประกอบกัน
ในทางปฏิบัติมักเป็นการยากที่จะเลือกกิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่งให้ได้
"ลักษณะของกีฬาเพื่อสุขภาพ" ครบทุกข้อ แต่ก็ไม่มีข้อห้ามใดที่ผู้ปฏิบัติจะเลือกกิจกรรมหลายอย่าง
มาประกอบกัน เพื่อเป็นกีฬาเพื่อสุขภาพของตน
จะเห็นได้ว่าการเล่นกีฬานั้นมีหลายประเภทซึ่งแต่ละประเภทนั้นก็ต่างส่งผลดีต่อสุขภาพของผู้เล่นได้ทั้งสิ้น
อยู่ที่ว่าจะเลือกเล่นกีฬาประเภทใดให้เหมาะสมกับตนเอง ถ้าเลือกกีฬาที่เหมาะสมกับตนเองแล้วการเล่นกีฬาเพื่อสุขภาพนั้นอาจจะตามมาด้วยทักษะการเล่นที่ยอดเยี่ยมนำไปสู่การแข่งขันในระดับต่างๆ
จนอาจจะกลายเป็นความสามารถที่สร้างรายได้ไห้กับผู้เล่นกีฬาด้วย
ได้ทั้งความสุขกายสบายใจแถมด้วยรางวัลจากการแข่งขัน ก็คงทำให้หลาย ๆ ท่านอยากจะเล่นกีฬากันแล้ว
สรุป ข้อควรปฏิบัติในการ ออกกำลังกาย
- ออกกำลังกาย
เป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 วันครั้งละ 30 นาที
- ออกกำลังกายแบบค่อยเป็นค่อยไปอย่าหักโหม
- ควรอบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกายและผ่อนคลายก่อนเลิกออกกำลังกาย
- ออกกำลังกายให้เหมาะสมกับวัย
- ออกกำลังกายที่ให้ความสนุกสนาน
- การแต่งกายให้เหมาะสมกับชนิดของการออกกำลังกาย
- ออกกำลังกายในสถานที่ปลอดภัย
- ผู้สูงอายุ หญิงมีครรภ์
ผู้มีโรคประจำตัว ต้องตรวจสุขภาพก่อนออกกำลังกาย
ควรงด การออกกำลังกายชั่วคราวในภาวะต่อไปนี้
- ไม่สบาย
โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นไข้หรือมีอาการอักเสบส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย
- หลังจากฟื้นไข้ใหม่ๆ
- หลังจากรับประทานอาหารอิ่มมากมาใหม่ๆ
- ในเวลาที่อากาศร้อนจัดและอบอ้าวมาก
ขอขอบคุณ
: ภาควิชาโภชนวิทยา
คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
โดย มาสเตอร์กลยุทธ จิตต์รุ่งเรือง บุคลากรทางการศึกษา