พฤติกรรมของคน ไม่ได้เกิดขึ้นจากสัญชาติญาณเพียงอย่างเดียว หรือไม่ได้เกิดขึ้นเพียงถูกแรงกระตุ้นไม่ว่าจากภายนอกหรือภายในเท่านั้น คนมีความตระหนัก มีความตั้งใจ และสามารถเลือกพฤติกรรมได้ ฉะนั้นความรู้สึกนึกคิดที่อยู่ภายใน จึงมีบทบาทสำคัญเกี่ยวข้องกับพฤติกรรม คนมีจิตสำนึกชั่วดีเพราะเขาตระหนักไนตัวเองว่า พฤติกรรมของเขาไม่ใช่มีไว้เพียงเพื่อความอยู่รอดขณะนี้ แต่เขาต้องรับผิดชอบต่อพฤติกรรม มโนธรรมภายใน จะแยกแยะและบอกอะไรดี อะไรไม่ดี เวลาที่คิดไม่ดี พูดไม่ดี รู้สึกไม่ดี ทำไม่ดีจิตสำนึกจะฟ้องผิด ถึงแม้ว่าแต่ละศาสนาจะสอนเรื่องอะไรถูกอะไรผิดไม่เหมือนกัน แต่สิ่งที่เหมือนกันคือถ้าใครฝ่าฝืนมีพฤติกรรมล่วงละเมิดหรือละเว้นพฤติกรรมที่ควรจะกระทำ เขาจะรู้สึกผิด เกิดทุกข์ภายใน เพราะฉะนั้นรนทั่วโลกจึงมีศาสนา มีลัทธิ มีปรัชญาต่างๆ เพื่อกำหนดพฤติกรรมพร้อมทั้งชี้ทางออกให้กับผู้ละเมิดและให้รางวัลแก่ผู้ทำดี
ทุกศาสนาสอนให้คนต้องทำดี นั่นคือ เขาต้องมีพฤติกรรมที่ดี ไม่ว่าจะเป็นด้วยทางกาย ทางวาจา และทางความคิด นั่นหมายความว่าการกระทำที่เป็นส่วนรับผิดชอบของกายที่เราเรียกว่า อวัยวะจะต้องไม่ถูกนำไปใช้ในสิ่งที่ผิดกฎหมาย ผิดศีลธรรม นำความเสื่อมเสียและความเดือดร้อนมาสู่ผู้อื่นและตนเอง เช่นเดียวกับวาจาจะต้องไม่พูดตลบตะแลง มุสา หยาบคาย ใส่ร้ายป้ายสี แช่งด่า หลอกลวง หรือความคิดไม่คิดทำลาย ทำร้าย และใช้จินตนาการในเรื่องไม่ดีไม่งาม กาย วาจา ความคิดจะถูกนำมาใช้สิ่งที่ดีงาม เสริมสร้างสิ่งที่เป็นคุณธรรมและการพัฒนา
พฤติกรรมที่นำความสุขสวัสดีแก่คน ต้องประสานสอดคล้องกันระหว่างพฤติกรรมภายนอกกับคุณธรรมภายใน พฤติกรรมที่เห็นภายนอกไม่อาจบอกคุณธรรมภายในเสมอไป ไม่ใช่ทุกคนทำดีจากเจตนาที่ดี ในขณะเดียวกันไม่ใช่ทุกคนที่เจตนาดีจะทำในสิ่งที่ดีและถูกต้องเสมอไป
มีคนมากมายทำดีเพื่อหวังผลประโยชน์ บางอย่างที่เราเรียกกันว่า ทำดีเอาหน้า แต่มีหลายคนทำในสิ่งที่ผิดเพราะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ทำไปเพราะความเขลาหรือถูกชักนำไปในทางที่ผิด ไม่ว่าเราจะทำผิดด้วยเจตนาดีหรือทำดีด้วยเจตนาผิด ทั้งสองนำความทุกข์ใจทั้งสิ้น ใครเล่าจะช่วยให้เราพ้นทุกข์นี้ไปได้ ความทุกข์เช่นนี้ไม่ใช่เราเท่านั้นที่เผชิญกับมัน แม้แต่อัครทูตเปาโลบุคคลสำคัญผู้เผยแพร่ธรรมผู้ยิ่งใหญ่เมื่อกว่า 2.000 ปีมาแล้วก็รู้สึกเช่นกัน ท่านระบายความรู้สึกคำพูดเป็นตัวอักษรว่า
“ข้าพเจ้าไม่ได้ทำดี ที่ข้าพเจ้าต้องทำ แต่สิ่งชั่วซึ่งข้าพเจ้าไม่ต้องการทำ ข้าพเจ้ากลับทำเรื่อยไป ข้าพเจ้าเป็นคนน่าสังเวชอะไรเช่นนี้ ใครจะช่วยข้าพเจ้าให้พ้นจากกายแห่งความตายนี้ได้” โรม 7:19,24
แต่ท่านอาจารย์เปาโลได้พบทางออกที่ขจัดความรู้สึกสังเวชในตัวเองนี้โดยกล่าวว่า“ขอบพระคุณพระเจ้า ข้าพเจ้าพ้นได้โดยทางพระเยซูคริสต์องค์พระผู้เป็นเจ้าของเรา...” โรม 7:25
พระเยซูช่วยเราโดยทางพระวิญญาณ ด้วยการพัฒนาคุณลักษณะภายใน และเสริมพลังให้มีพฤติกรรมภายนอกให้สอดคล้องคุณธรรมภายใน ในระหว่างความไม่สมบูรณ์ การอภัยจากพระเจ้าช่วยชูกำลังใจให้แก่เรา จงยอมให้พระวิญญาณสร้างภายใน จงตั้งใจที่จะทำภายนอกให้ถูกต้อง พระเจ้าจะอยู่ด้วยคอยช่วยชูกำลัง